Biết đến giáo dục STEM từ lâu nhưng nhiều phụ huynh vẫn chưa hiểu lý do vì sao phương pháp này lại thực sự quan trọng với trẻ. Do đó mà không ít cha mẹ đã bỏ lỡ những thời điểm vàng áp dụng giáo dục STEM trong hành trình nuôi dạy con từ sớm giúp con phát triển các kỹ năng quan trọng và tự tin bước vào tương lai. Sau đây là 5 lý do vì sao giáo dục STEM quan trọng đối với trẻ theo ông Nguyễn Thành Hải, tác giả cuốn sách nổi tiếng “Giáo dục STEM/STEAM từ trải nghiệm thực hành đến tư duy sáng tạo”, mời ba mẹ tham khảo:

Giáo dục STEM ảnh hưởng đến cách mạng công nghệ 4.0 

Trong tương lai nhiều việc làm chân tay sẽ không còn nữa, được thay thế bằng robot, nhưng cũng sẽ có những ngành nghề mới ra đời mà chúng ta vẫn chưa hình dung hết được, chẳng hạn như nghề bác sĩ cho robot, nghề quản lý các thiết bị bay không người lái, nghề quản trị và tư vấn dùng thuốc cho cá nhân qua thiết bị di động, nghề tư vấn sức khỏe và hành vi con người với các thiết bị điện tử… Trong đó, ngành công nghiệp chế tạo vẫn tiếp tục đóng vai trò chủ đạo cho sự phát triển kinh tế của toàn cầu. 

Xuất phát từ những thay đổi trong nền kinh tế, các kỹ năng của người lao động cũng đòi hỏi phải thay đổi để đáp ứng cho phù hợp. Trong xu hướng của cách mạng công nghiệp 4.0, nguồn lao động chất lượng cao không chỉ cần có kiến thức chuyên ngành mà đòi hỏi có sự hiểu biết của liên ngành. Ngoài ra các kỹ năng sử dụng kiến thức để giải quyết vấn đề, tạo sản phẩm sáng tạo và làm việc nhóm ngày càng được đề cao. 

Giáo dục STEAM là một hướng tiếp cận mới giúp trang bị cho học sinh những kiến thức cần thiết liên quan đến 4 lĩnh vực là khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán. Giáo dục STEAM gắn kết với các lĩnh vực giáo dục khác tạo thành hệ thống các mục tiêu giáo dục cho thế hệ công dân toàn cầu tương lai: Kiến thức chuyên ngành, Thực hành khoa học, Tư duy liên ngành, Kỹ năng của thế kỷ 21, Gắn kết xã hội, Các giá trị đạo đức. 

Giáo dục STEM và sự chuẩn bị cho tương lai của trẻ

Học tập STEM đối với giai đoạn sớm không phải là học sớm để biết nhiều kiến thức, mà là tạo cho trẻ cơ hội trải nghiệm, kích thích phát triển các giác quan, cảm xúc, mang lại niềm vui thích và hào hứng cho trẻ học tập về sau. Quá trình này cần được bồi dưỡng thường xuyên và liên tục, trong cả những hoạt động chính khóa và ngoại khóa của nhà trường và của địa phương.  

Giáo dục STEM giúp trẻ trải nghiệm để phát triển các kỹ năng quan trọng cho tương lai – Ảnh: Internet

Tuy nhiên cần tránh hiểu nhầm giáo dục sớm là bắt trẻ học đọc viết sớm so với tuổi sinh lý và sự trưởng thành thể chất của trẻ. Càng không phải là ép trẻ phải học các môn lý thuyết về khoa học và toán học sớm. Ở đây chương trình giáo dục sớm cần chú trọng các hoạt động tương tác, trò chơi khám phá, vận dụng các kiến thức STEM, hoạt động cả trong nhà và ngoài trời, khuyến khích trẻ tự trải nghiệm với các giác quan và sử dụng thành thạo các công cụ học tập cũng như phối hợp các kỹ năng thực hành trong cuộc sống. 

Sự trải nghiệm với các kiến thức STEM trong giai đoạn giáo dục sớm, giúp học sinh cảm thấy khoa học vừa có yếu tố bất ngờ, thú vị nhưng cũng rất gần gũi và dễ thực hiện. Nuôi dưỡng đam mê và khơi gợi óc tò mò ham học hỏi ở giai đoạn giáo dục sớm có ý nghĩa quan trọng cho hành trình giáo dục con người của trẻ về sau.  

Giáo dục STEM ảnh hưởng đến sự thay đổi trong cách dạy và học 

Các chương trình học đa dạng 

Trong xã hội hiện đại, quá trình học tập không chính quy tăng lên không ngừng qua các phương tiện truyền thông và mạng internet. Đó chính là học suốt đời (lifelong learning) trong xã hội học tập, nơi hình thành những con người biết suy nghĩ độc lập, sáng tạo, đáp ứng những yêu cầu của xã hội hiện đại.  

Học tập linh hoạt 

Các lớp học đảo ngược trong đó người học thực hiện các thao tác tìm hiểu, thu thập số liệu trước khi đến lớp học. Tại lớp học đảo ngược quá trình giảng dạy theo truyền thống là truyền đạt thông tin sẽ không còn nữa mà thay vào đó là các hoạt động vận dụng và tương tác với các bạn học khác để rút ra kiến thức cho bản thân. Ngoài ra quá trình học tập không đồng bộ cũng là một đặc điểm phổ biến mô hình học STEM tương lai. Người học có thể học theo đúng khả năng và tiến độ của bản thân mặc dù học chung cùng chủ đề với các bạn học khác 

Học tập suốt đời để thích nghi trong môi trường mới  

Giáo dục STEM và cách hướng nghiệp ngay từ những bài học từ cấp tiểu học 

Hướng nghiệp là một quá trình lâu dài, không thể tổ chức thành một buổi vào cuối cấp, mà phải gắn liền và xuyên suốt với chương trình học phổ thông, để học sinh có điều kiện tìm hiểu toàn diện và đa dạng các lĩnh vực, cũng như có được nhiều cơ hội hình thành sở thích và thể hiện được năng lực của bản thân.

Giáo dục STEM và cách đánh giá quá trình học 

Theo chương trình học tích hợp STEM, học sinh cần được đánh giá dựa vào hệ thống các tiêu chí về năng lực và kỹ năng liên môn. Đặc biệt, khi học sinh học trong các môi trường thực tế, kiến thức và thực hành đan xen vào nhau rất phức tạp và đa dạng nên việc đánh giá cần hướng đến đặc trưng tương tác của người học với môi trường cụ thể.  

Đánh giá không chỉ dựa vào kết quả cuối cùng, thường được gọi là đánh giá tổng kết, mà đánh giá còn phải dựa trên suốt quá trình học tập, trong những hoạt động đa dạng trong và ngoài lớp, gọi là đánh giá hình thành.  

Dù vậy nhưng vẫn rất nhiều bậc phụ huynh có những ngộ nhận không đúng về phương pháp giáo dục STEM. Dưới đây là một số ngộ nhận của các bậc phụ huynh về phương pháp giáo dục STEM.

Những ngộ nhận về phương pháp STEM

Giáo dục phương pháp STEM / STEAM là học lập trình và lắp ráp robot

Thực tế giáo dục STEM/STEAM không chỉ có các hoạt động liên quan lập trình và lắp ráp robot. Giáo dục STEAM có nền tảng từ giáo dục khoa học nên các chủ đề rất đa dạng, đi từ những kiến thức sinh hoạt, hóa học, vật lý học, khoa học môi trường, khoa học dinh dưỡng, khoa học vũ trụ…

Giáo dục phương pháp STEM / STEAM làm mất đi nền tảng giáo dục xã hội và nhân văn 

Thực tế giáo dục STEM/STEAM lại hỗ trợ tốt hơn cho học sinh khi học về các môn xã hội và nhân văn. Các bằng chứng từ các nghiên cứu đã công bố cho thấy giáo dục STEM/STEAM giúp cho học sinh cảm thấy yêu thích các môn học khoa học tự nhiên hơn, vì nhận ra các môn học khoa học tự nhiên gần gũi với đời sống xã hội và giúp ích cho các hoạt động của con người.

Giáo dục phương pháp STEM / STEAM đòi hỏi đầu tư nhiều vào cơ sở vật chất 

Thực tế giáo dục STEM/STEAM có rất nhiều mức độ, trong đó hầu hết các hoạt động giáo dục đều cần mức chi phí đầu tư giống như các hoạt động giáo dục khác. Giáo dục STEM/STEAM đặc biệt chú trọng đến giáo dục thực hành và liên hệ thực tiễn, lại bắt nguồn từ nước phát triển như Mỹ, nên nhiều phụ huynh và giáo viên dễ ngộ nhận rằng cần mua sắm thiết bị đắt tiền.

Giáo dục phương pháp STEM / STEAM chỉ dạy được học sinh trung học, không dạy được cho trẻ mẫu giáo, tiểu học 

Thực tế, chính các cấp học thấp lại là giai đoạn rất dễ dạy về STEM/STEAM. Ở giai đoạn mẫu giáo và tiểu học, các em học sinh học chủ yếu qua hình ảnh, trải nghiệm với các giác quan, nên việc đưa giáo dục STEM/STEAM vào chương trình học giúp học sinh học một cách dễ dàng và hứng thú hơn.

Giáo dục phương pháp STEM / STEAM chỉ phù hợp với học sinh nam, không phù hợp cho học sinh nữ 

Thực tế, giáo dục STEM/STEAM phù hợp cho cả hai giới tính và đang ngày càng giúp cho học sinh nữ yêu thích hơn các môn khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Chính nhờ cách tiếp cận mới của giáo dục STEM/STEAM, các môn học khoa học trở nên gần gũi, gắn liền với thực tế nhiều hơn, đặc biệt rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay trong các hoạt động thí nghiệm và thực hành.

Các chương trình giáo dục hiện nay sẽ bị xóa sổ vì phương pháp STEM / STEAM

Nhiều người lo ngại rằng giáo dục STEM/STEAM sẽ làm mất đi các thành tựu đạt được của ngành giáo dục hiện nay và buộc giáo viên phải thay đổi hoàn toàn về nội dung và phương pháp dạy.  

Tổ chức Giáo dục FPT (FPT Education) thành lập FPT AfterSchool (FAS) – Hệ thống đào tạo kỹ năng học đường nhằm giúp học viên khai phá và phát triển tiềm năng từ sớm. Chương trình đào tạo tại đây được thiết kế dựa trên nền tảng công nghệ, ứng dụng triết lý STEAM vào chương trình giảng dạy và hướng đến thế hệ công dân dưới 18 tuổi. Tại FAS, học viên có thể khám phá và định vị giá trị bản thân, rèn luyện những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống, từ đó đánh thức và nuôi dưỡng tiềm năng sẵn có.

Nguồn: https://afterschool.fpt.edu.vn/5-ly-do-vi-sao-giao-duc-stem-lai-quan-trong-voi-tre/